10 vargje kyç mbi krenarinë

Ky artikull është pjesë e serisë Vargjet kyç të Biblës.

Hiri i Perëndisë do të shtrihet mbi të gjithë ata që janë të përulur para tij; krah. me Fjalët e Urta 3:34 (krah. gjithashtu me Jakobi 4:10; 1 e Pjetrit 5:5). “Perëndia u kundërvihet” do të thotë se ai kundërshton dhe dërgon gjykimin, sepse krenarët kanë zgjedhur lavdërimin dhe mënyrat e kësaj bote duke u sjellë si armiq të Perëndisë (Jakobi 4:4).

“Mos u bëni hundëpërpjetë”, e thënë ndryshe “mos ngrini brirët”. Briri është simbol i fuqisë (1 e Mbretërve 22:11; Zakaria 1:18-21) dhe të ngresh bririn lart (ose “ta lartësosh”) do të thotë se po bën një deklaratë publike fuqie. Perëndia i paralajmëron të paperëndishmit të mos ngrenë bririn lart dhe premton se do të ngrejë bririn e atij që është besnik. Termi “ngre lart” përsëritet disa herë gjatë psalmit (Psalmi 75:4-6, 10). “Do të dërrmojë” brirët (Psalmi 75:10) do të thotë se ai do t’ua shkatërrojë fuqinë atyre dhe do t’i turpërojë ata.

Njeriu vërtet i mençur (Jeremia 4:22; 8:8-9; 9:12-14) mëson atë që merr nga Perëndia; ai e di përse Juda do të bjerë dhe lëngon e përulet para asaj që di; për këtë arsye nuk mburret me mençurinë e vet. Të njohësh Perëndinë do të thotë të njohësh dashurinë e tij të pandryshueshme (besnikëria e besëlidhjes), drejtësinë (gjykimi i drejtë), dhe paanësinë e tij (sjellja e drejtë, p.sh. në mbajtjen e premtimeve). Shih Eksodi 34:6-7; Psalmi 103:8; Joeli 2:12-14; Jona 3:9-4:2. Këshillën që Pali u drejton të krishterëve në Korint: “ai që mburret le të mburret në Zotin”, e bazon pikërisht në këtë tekst (1 e Korintasve 1:31; 2 e Korintasve 10:17).

Me paralajmërimin që bën Gjoni për “gjithçka, që është në botë”, ai nuk quan djallëzor gjithë rendin e krijuar (Zanafilla 1:31). Përkundrazi, ai jep shembuj të gjërave nga të cilat besimtarët duhet të ruhen (si “dëshirimi i mishit” etj.). Dëshirat njerëzore janë pjesë e krijimit të Perëndisë, ndaj rrjedhimisht nuk janë trashëguar në mëkat, por bëhen të mbrapshta kur nuk drejtohen nga Perëndia dhe për tek ai.

Pali po flet me ironi: edhe pse kundërshtarët e tij thonë se ai është “i guximshëm” dhe “i ashpër” në letrat e tij (2 e Korintasve 10:1-2, 10), ai nuk guxon të krahasohet me ata që “e rekomandojnë veten”. Ata “nuk janë të mençur”, sepse kriteri për mburrjen e tyre është i gabuar. Kundërshtarët “e rekomandojnë” njëri-tjetrin duke krahasuar aftësitë, dhuntitë shpirtërore dhe përvojat e tyre, dhe të gjitha këto janë të papërshtatshme për vendosjen e autoritetit apostolik në një kishë.

“Kujto” është një fjalë shumë e rëndësishme në këtë kapitull (gjithashtu te Ligji i Përtërirë 8:18), së bashku me antonimin e vet “harro”: Ligji i Përtërirë 8:11, 14, 19. Të kujtuarit tregohet në bindje. Prova e shkretëtirës kishte për qëllim zbulimin e gjendjes së zemrës së Izraelit. Kjo nuk tregon se Perëndia nuk e njihte atë, por se ai dëshironte që zemra e Izraelit të shfaqte prova besnikërie. Fjalë për fjalë, mana do të thotë “Çfarë është?” (Eksodi 16:15); dhe Izraeli nuk e pëlqente manën (Numrat 11:6; 21:5). Gjithashtu, kjo provë po i mësonte Izraelit se njeriu nuk rron vetëm me bukë, por me çdo fjalë që del nga goja e Zotit. Jeta e vërtetë rridhte nga Perëndia dhe nga besimi i plotë në fjalën e tij (“çdo fjalë që del nga goja e Zotit” mund të përkthehet gjithashtu “ato që ai ka thënë”). Ky ishte mësimi që duhej të merrte zemra e Izraelit (Ligji i Përtërirë 8:2) për të kaluar provën e shkretëtirës (Ligji i Përtërirë 8:17). Ky është i pari nga tre vargjet e Ligjit të Përtërirë, që Jezusi citon gjatë tundimeve të tij, ku pohon me vendosmëri sigurinë dhe besnikërinë ndaj Perëndisë (Mateu 4:4; Luka 4:4; shih gjithashtu Ligji i Përtërirë 6:13, 16).

Shprehja “ajo që del nga njeriu”, është përsëritje e mësimit të mëparshëm të Jezusit (Marku 7:15). Këtu ai përmend mendime e veprime specifike të mbrapshta, si dhe karakteristika të një zemre të ndotur, duke përmbledhur mësimet e tij te Marku 7:23: “gjithë këto të mbrapshta dalin nga brenda”.

Besimtarët paganë paralajmërohen të mos mburren, sepse janë shpëtuar përmes premtimeve shpëtuese të Perëndisë (rrënja), jo prej mirësisë së tyre. Prej kësaj, paganët mund të tundohen për t’u bërë krenarë, sepse Perëndia këputi degët e hebrenjve nga pema e ullirit dhe shartoi paganët në vend të tyre. Mirëpo, kjo gjë duhet të shkaktojë frikë dhe druajtje (phobeo greqisht do të thotë “të kesh frikë, të kesh respekt dhe nderim të thellë, të druash se mos ofendon”), sepse judenjtë u hoqën për shkak se nuk besuan, dhe paganët mbeten vetëm për shkak të besimit të vazhdueshëm.

Fjalët e Urta 18:10-11 përshkruajnë dy lloje sigurish (Zoti dhe pasuria), ndërsa Fjalët e Urta 18:9 dhe 18:12 përshkruajnë dy gjërat që sjellin shkatërrimin e njeriut (përtacia dhe krenaria). Të marra së bashku, këto fjalë të urta tregojnë se pasuritë mund të japin një lloj sigurie të rreme që çon në përtaci, në krenari dhe më pas në rënie, por përulësia dhe frika e Zotit e lartësojnë njeriun.

Këto fjalë të urta paraqesin një kontrast: Zoti u kundërvihet krenarëve (Fjalët e Urta 15:25), por është pranë atyre që veprojnë në përulësi për shkak të frikës së Zotit (Fjalët e Urta 15:33; krah. me Fjalët e Urta 15:25). Fjalët e Urta 15:24-32 e zgjerojnë këtë koncept duke ilustruar krenarinë e të pabesit në: mendime (Fjalët e Urta 15:26), lakmi për fitime të padrejta (Fjalët e Urta 15:27), fjalë dëmtuese (Fjalët e Urta 15:28) dhe refuzim ndaj qortimit (Fjalët e Urta 15:32). Këto janë të kundërtat e veprimeve të të drejtit të paraqitura në: fjalët e përzemërta (Fjalët e Urta 15:26, 15:28), ruajtjen e drejtësisë (Fjalët e Urta 15:27) dhe në pranimin e mësimit (Fjalët e Urta 15:31,32). Pjesa kryesore e kësaj pjese na kujton që Perëndia është larg të pabesit, por dëgjon lutjen e të drejtit (Fjalët e Urta 15:29).