10 vargje kyç mbi prindërimin

Ky artikull është pjesë e serisë Vargjet kyç të Biblës.

“Mësoji fëmijës.” Kjo fjalë e urtë, gjendur në besëlidhjen me Abrahamin (krahaso me Zanafilla 18:19), i inkurajon prindërit t’i “mësojnë” (pra, “të dedikohen” ose “përkushtohen”; ky është kuptimi i fjalës te Ligji i Përtërirë 20:5; krahaso me Ezdra 6:16) fëmijët e tyre në rrugën që duhet të ndjekin (pra, orientimet e drejta morale), duke u treguar sjelljet që kënaqin ose nuk kënaqin Zotin, dhe pasojat normale të secilës. Mësimi përfshin dashurinë dhe udhëzimet, gjithashtu edhe “thuprën e ndreqjes” (Fjalët e Urta 22:15).

Bekimi i të pasurit fëmijë. Ashtu si pjesa e parë, edhe kjo nuk mënjanon veprimtarinë njerëzore: “bijtë janë një trashëgimi që vjen nga Zoti”, pra, dhuratë prej tij. E megjithatë, burri dhe gruaja duhet të bëjnë pjesën e tyre për t’i sjellë në botë dhe për t’i rritur, që të jenë anëtarë besnikë të popullit të Perëndisë. Këtu theksi bie “mbi bijtë e rinisë”, që janë rritur tashmë dhe qëndrojnë me atin e tyre kur ai flet “me armiqtë e tyre te porta” (pra, vendi ku administrohej drejtësia). Do të jetë e vështirë për armiqtë (që supozohet të jenë jo besnikë) të frikësojnë një njeri të tillë.

“Fëmijë.” Marrëdhënia e dytë familjare që ilustron nënshtrimin ndaj autoritetit (Efesianëve 5:21) është ajo e fëmijëve dhe prindërve. Ligji i Moisiut cakton vdekje për fëmijën që godet ose mallkon një prind (Eksodi 21:15, 17; Levetiku 20:19), dhe Pali liston një mosbindje të tillë si një prej mëkateve të rënda (Romakëve 1:30; 2 e Timoteu 3:2). Megjithatë, Pali nxit tek Efesianëve 6:1-3 detyrën pozitive të fëmijëve për t’iu bindur prindërve të tyre. Bindja duhet të jetë ndaj të dy prindërve; nënshtrimi i nënës ndaj burrit të saj nuk ia heq dinjitetin prindëror, në fakt e rrit. “Në Zotin” plotëson foljen “bindjuni”. “e drejtë.” Ajo që e bën këtë bindje “të drejtë” apo “me vend” është fakti se është në përputhje me urdhërimin e shenjtë të Perëndisë cituar tek Efesianëve 6:2-3.

“Ndero.” Bindja e fëmijëve ndaj prindërve (Efesianëve 6:1) është pjesërisht mënyra si i nderojnë ata; shih gjithashtu Fjalët e Urta 31:28, që përshkruan fëmijët të cilët ngrihen për të bekuar një nënë të mençur e të perëndishme. “premtim.” Më parë ka pasur urdhërime të Perëndisë me premtime (p.sh., Zanafilla 17:1-2), por ky është i pari dhe i vetmi nga Dhjetë Urdhërimet që përmban një premtim (shih gjithashtu Eksodi 20:12). Në besëlidhjen e re, premtimi i tokës nuk është i asaj fizike, por jeta e përjetshme, që fillon kur personi ripërtërihet këtu dhe tani, dhe përmbushet në realitet të plotë në kohën që do të vijë. Pali nuk po mëson shpëtim përmes veprave. Bindja e fëmijëve është prova që ata e njohin Perëndinë dhe rezulton në marrjen e bekimeve nga Perëndia.

“Etër.” Ashtu si më parë, edhe tani Pali e nis këshillën e tij me një veprim negativ që duhet shmangur, ndjekur pastaj nga një veprim pozitiv që duhet zhvilluar. Pali adreson përgjegjësinë e etërve në veçanti, edhe pse kjo nuk zbeh kontributin e nënave në këto fusha (shih Fjalët e Urta 31). “provokoni… për zemërim.” Fëmijët e bindur janë veçanërisht të cenueshëm, prandaj veprimet e një ati dominues dhe të pandjeshëm do të ishin dekurajuese për ta (Kolosianëve 3:21). “rritini.” Prindërit luajnë një rol thelbësor, të caktuar nga Perëndia, në dishepullimin e fëmijëve të tyre “në Zotin” (Efesianëve 6:1); shih Ligji i Përtërirë 6:1-9. Dishepullimi prindëror në disiplinën dhe këshillën e Zotit duhet të përqendrohet në praktikat tashmë të nënvizuara tek Efesianëve 4-5.

Ta duash. Shih Ligji i Përtërirë 4:37. “me gjithë.” Që vetëm Zoti është Perëndi i Izraelit çon në kërkesën për përkushtimin ekskluziv dhe total ndaj tij. Zemër… shpirt… forcë.** Të gjithë izraelitët, me gjithë qenien e tyre, duhet të duan Zotin: “Ky është urdhërimi i parë dhe i madhi” (Mateu 22:38). Te Mateu 22:37, Marku 12:30 dhe Luka 10:27, Jezusi përfshin edhe “mendjen”. Në hebraishten e lashtë, “zemra” përfshinte atë që quajmë “mendje”. “Forca” tregon energjinë dhe aftësitë.

“në zemrën tënde.” Krahaso me Ligji i Përtërirë 4:39. Urdhërimi është për një zemër që e do plotësisht Zotin. Ligji i Përtërirë paraprin besëlidhjen e re, ku fjala e Perëndisë do të jetë vërtet e shkruar në zemër (Jeremia 31:31-34; gjithashtu Ligji i Përtërirë 30:6-8).

Dy palët e kundërta (rri ulur/ecën, ke rënë në shtrat/ kur çohesh) sugjerojnë çdo kohë, vend dhe veprimtari. “do t’i lidhësh…do t’i shkruash.” Shumë judenj i kanë përmbushur këto urdhërime fjalë për fjalë me filateritë (v.8) dhe thekët (v.9), pra., kuti të lidhura te krahët dhe në ballë, ose të ngjitura në portat e shtëpisë, ku shkruheshin vargjet 4-5 dhe vargje të tjera nga Shkrimi. Shih gjithashtu Ligji i Përtërirë 11:18-20.

Nxitje që ju drejtohen si bij. Perëndia shihet se po flet përmes fjalës së urtë; disiplina e Perëndisë vërteton se ai i konsideron besimtarët si bijtë e tij (për birërinë, shih Hebrenjve 2:10), meqenëse Perëndia fshikullon çdo bir që ai pranon (Hebrenjve 12:6; shih Hebrenjve 12:7-8). Ndreqja (greqisht, paideia) ishte një term i zakonshëm për rritjen e fëmijëve përmes udhëzimit, trajnimit dhe korigjimit; megjithatë, këtu, fjala në hebraisht fokusohet në thirrjen për këmbëngulje (durimi te Hebrenjve 12:7) në sprovat e vështira të jetës (Hebrenjve 12:11). Këto sprova janë për përfitimin e tyre, për të vërtetuar birërinë e tyre dhe si përgjigje kërkojnë këmbënguljen. Prandaj lexuesit nuk duhet të dekurajohen.

Kjo analogji nga më pak në më shumë nga trajnimi në fëmijëri i vetë lexuesit tregon se është e përshtatshme për Atin qiellor të ndreqë dhe kërkon një përgjigje respekti dhe nënshtrimi. Si një Atë i dashur, Zoti gjithmonë i ndreq bijtë e tij për të mirën e tyre.

“Më i keq se një jobesimtar.” Sigurimi për familjen është një çështje shpirtërore me një rëndësi të jashtëzakonshme. Të mos jetuarit në përputhje me ungjillin në këtë mënyrë është e ngjashme me mohimin e besimit.

Perëndia është një “baba” për popullin e tij në tërësi (Eksodi 4:22-23), edhe për anëtarët besnikë në veçanti (Fjalët e Urta 3:12). Patjetër që shumë etër njerëzorë nuk e mishërojnë këtë ide; ky imazh hamendëson se njerëzit e informuar biblikisht kanë intuitën e një babai ideal. Por kjo shërben gjithashtu si qëllim për etërit besnikë: ata do të përpiqen gjithnjë e më shumë të jenë babai që tregon mëshirë për fëmijët e tij.

“Ndero atin dhe nënën tënde.” Fjala “nder” do të thotë ta trajtosh dikë me respektin që i takon dhe rolit që ka. Në lidhje me prindërit, kjo do të thotë (1) t’i trajtojnë me nderim (krahaso me Eksodi 21:15, 17); (2) të sigurojnë dhe të kujdesen për ta në pleqëri (për këtë kuptim të nderimit shih Fjalët e Urta 3:9). Edhe Jezusi edhe Pali theksojnë rëndësinë e këtij urdhërimi (Marku 7:1-13; Efesianëve 6:1-3; 1 e Timoteut 5:4). Ky është i vetmi nga Dhjetë Urdhërimet të cilit i bashkëngjitet një premtim specifik: “që ditët e tua të jenë të gjata”–duke nënkuptuar jo vetëm një jetë të gjatë, por një jetë që është e mbushur me praninë dhe favorin e Perëndisë. Shih shënimin te Ligji i Përtërirë 5:16.

Fjalët e Palit drejtuar bijve reflektojnë urdhërimin e pestë (Eksodi 20:12). Mos provokoni bijtë tuaj. Burrat nxiten ta kontrollojnë zemërimin dhe çdo sjellje tjetër që mund të hidhërojë fëmijët e tyre (krahaso me Efesianëve 6:4), që ata të mos dëshpërohen për t’i kënaqur prindërit.

Familjet varen nga njëri-tjetri për indetietin dhe gëzimin e tyre. Edhe të rinjtë edhe të vjetrit duhet të gëzohen për marrëdhëniet e tyre ndër brezash.