NGA ABIGAIL DODDS
Vizioni i Konrad Grebelit për kishën është më radikali nga radikalët dhe njihet mirë nga pjesa më e madhe e ungjillorëve sot. Mirëpo, në kohën kur jetoi, Konradi u detyrua të mërgonte pikërisht nga ky radikalizëm, për t’i shpëtuar jo vetëm katolikëve por madje edhe reformatorëve.
Grebeli lindi në vitin 1498 në një familje të mirë të Zyrihut. Në vitin 1524, karriera universitare e Grebelit në Bazel pati një fillim që dukej shumë premtues. Mirëpo, gjërat morën të tatëpjetën për shkak të përplasjeve të shpeshta të Grebelit me profesorin e tij, sherre në të cilat përfshihej dhe jeta e shthurur e këtij të fundit. Të gjitha këto e shtynë të atin që ta hiqte nga universiteti. Pas ndëshkimit, Konradi u kthye në shtëpi në Zyrih ku iu bashkua një grupi të vogël humanistësh për të studiuar Biblën në greqisht, hebraisht dhe latinisht nën drejtimin e Ulrih Zvinglit.
Pikërisht gjatë vitit kur ra në kontakt me Zvinglin, jeta e Grebelit ndryshoi. Ai u martua me një grua të shtresës së ulët, gjë që shkaktoi një çarje edhe më të thellë me familjen e tij, si dhe u kthye në besim, sikurse dëshmon edhe ndryshimi dramatik i stilit të jetesës që pasoi. Nuk kaloi shumë kohë dhe Grebeli u bë një prej mbështetësve më entuziastë të Zvinglit duke u bërë i famshëm si një dëshmitar i talentuar i Ungjillit.
Mosmarrëveshje dhe diskreditim
Më pak se një vit më vonë, ose më saktë në tetor 1523, zuri të shfaqej një përçarje mes këtyre dy burrave. Shkaktari? Mesha. Në një debat publik, që të dy u shprehën në favor të heqjes së meshës, por kur Zvingli e pa që këshilltarët e qytetit nuk ishin gati ta merrnin një vendim të tillë, u tërhoq. Kjo ishte e paimagjinueshme për Grebelin, i cili mendonte se fjalës së qartë të Perëndisë duhet t’i bindemi pa asnjë pikë ngurrimi. Që të dyja palët u ndien të tradhtuara: Grebeli u pezmatua për faktin që Zvingli ra dakord që të vazhdonte të bënte diçka që e kishte dënuar si të neveritshme (domethënë, mbajtjen e meshës), ndërsa Zvinglit i doli nga qejfi Grebeli, sepse e kuptoi se ishte një person i ngulët dhe mosmirënjohës.
Falë këtij debati doli në dritë një prej ndryshimeve më të thella mes Grebelit me reformatorët kryesorë, ndryshim ky i lidhur me pyetjen: Kujt i jep llogari kisha? Grebeli ishte i bindur që këshilltarët e qytetit nuk duhej të kishin asnjë pikë autoriteti mbi kishën dhe shërbesat e saj, për më tepër, autoriteti i tyre nuk duhet të dilte mbi vetë Fjalën e Perëndisë. Nga ana tjetër, gjithashtu mendonte që kisha nuk duhet të kishte autoritet mbi punët e shtetit dhe për pasojë kundërshtoi të dhjetën e detyrueshme dhe gjëra të ngjashme me të. Farat e ndarjes mes kishës dhe shtetit po mbinin ndërkohë. Për njerëzit e kohës sonë, kjo ndarje është aq normale, sa edhe ajri që thithim, ndërsa për njerëzit e asaj kohe ishte një risi revolucionare.
Një banjë me ujë papist
Gjëja që shënoi fundin e përbashkësisë së Grebelit me reformatorët kryesorë ishte pagëzimi i foshnjave. Grebeli shpresonte që një ditë Zvingli do t’ia vinte veshin bindjes së tij që vetëm të rriturit që besojnë duhet të pagëzohen, por nuk ndodhi kështu.
Më 17 janar 1525, Zvingli bëri thirrje për një debat publik për ta trajtuar këtë çështje. Grebelit iu bashkua Feliks Manzi (Felix Manz) dhe Jorg Blauroku (George Blaurock) nga radhët e atyre që mbronin pagëzimin e besimtarëve. Në fund, këshilli ra dakord me Zvinglin dhe urdhëroi që grupi i Grebelit të mos vazhdonte të takohej për studimin e Biblës. Ata urdhëruan gjithashtu që të gjitha foshnjat e papagëzuara të silleshin për t’u pagëzuar ose përndryshe prindërit e tyre të përziheshin nga qyteti. Vajza e Grebelit në atë kohë ishte dyjavëshe dhe siç thoshte vetë ai: “Nuk ishte pagëzuar dhe nuk ishte larë ende në ujërat e banjës papiste”, dhe sa të ishte gjallë Grebeli, kjo nuk do të ndodhte, por Grebeli nuk do të jetonte dhe për shumë kohë.
Disa ditë pas debatit, Grebeli u takua në shtëpinë e Feliks Manzit me radikalë të tjerë të mërguar dhe kreu pagëzimin e parë të një të besimtari të rritur; ai që u pagëzua i pari ishte Blauroku, një ish-prift i cili po ashtu ishte martuar. Gjatë muajve në vijim, Grebeli predikoi mesazhin e ungjillit “pendohu dhe pagëzohu” në kishën e Shën Galit dhe rreth pesëqind vetë iu përgjigjën atij mesazhi duke u penduar dhe duke u pagëzuar.
Grebeli u arrestua dhe u burgos në vitin 1525. Pasi u arratis nga burgu vitin pasues, vijoi që ta predikonte ungjillin derisa vdiq nga murtaja pak muaj më vonë.
Prediko dhe bindu
Forca shtytëse pas veprimeve dhe reformave doktrinare të Grebelit mund të përmblidhet në këtë mënyrë: prediko dhe bindju fjalës pa asnjë kompromis. Siç thoshte vetë ai:
Përpiqu me zell të predikosh vetëm Fjalën e Perëndisë pa t’u dridhur syri, të themelosh dhe të mbrosh vetëm praktikat hyjnore, të vlerësosh si të mirë dhe të drejtë vetëm gjërat që paraqiten prerazi dhe qartazi në Shkrim, si dhe të mohosh, të urresh dhe të mallkosh gjithë skemat, fjalët, praktikat dhe opinionet e njerëzve, madje edhe të tuat nëse bien në kundërshtim me Fjalën.
Këto gjëra do t’i bësh, edhe nëse pasoja për to është mërgimi apo ndonjë gjë më e keqe.
© dritez.al 2024