Mjetet e hirit përbrenda kishës
Cilat janë veprimtaritë e ndryshme përbrenda jetës së kishës, të cilat Perëndia i përdor për të na bekuar? Çfarë na mungon nëse shpërfillim përfshirjen në një kishë vendore?
SHPJEGIME DHE BAZA NGA SHKRIMET
A. Sa mjete të hirit janë të disponueshme për ne?
Të tëra bekimet të cilat ne përjetojmë në këtë jetë, në fund të fundit ne nuk i meritojmë. Ato i kemi të tëra prej hirit të Perëndisë. Në fakt, për Pjetrin, e tërë jeta e krishterë jetohet nëpërmjet hirit të Perëndisë (1 Pjetrit 5:12).
Por a ka ndonjë mënyrë të veçantë të cilën Perëndia e përdor për të na dhënë hir shtesë? Specifikisht, përbrenda bashkësisë së kishës, a ka mënyra të caktuara, dm.th., veprimtari, ceremoni apo funksione të caktuara, të cilat Perëndia i përdor për të na dhënë më tepër hir? Një mënyrë tjetër formulimi e kësaj pyetjeje, është nëse ka apo jo mënyra përmes të cilave Fryma e Shenjtë punon për të tejçuar bekime në jetën e besimtarit. Sigurisht që lutja, adhurimi, studimi i Biblës dhe besimi personal, janë të tëra mënyra përmes të cilave Perëndia punon për të na sjellë hir si të krishterë individualë. Por, në këtë kapitull po trajtojmë doktrinën e kishës, dhe po pyesim specifikisht përbrenda bashkësisë së kishës, cilat janë mjetet e hirit të cilat Perëndia i përdor për të na sjellë bekime.
Mjetet e hirit ne mund t’i përkufizojmë si vijon: Mjetet e hirit janë çfarëdo veprimtarish përbrenda përbashkësisë së kishës, të cilat Perëndia i përdor për t’u dhënë të krishterëve më tepër hir.
Në historinë e diskutimit të “mjeteve të hirit përbrenda kishës,” disa teologë i kanë kufizuar ato në tre: predikimi i Fjalës dhe dy sakramentet (pagëzimi dhe Darka e Zotit).[1]1
Por, a do ishte gjë e mençur të bënim një listë të tillë të shkurtër të “mënyrave të hirit”? Po të dëshirojmë të renditim dhe diskutojmë të tëra mënyrat e marrjes së bekimit të Frymës së Shenjtë që u vijnë besimtarëve specifikisht nëpërmjet bashkësisë së kishës, atëherë nuk duket gjë e mençur që “mjetet e hirit” t’i kufizojmë tek tre veprimtari administrimi i të cilave kufizohet tek klergjia e emëruar në detyrë apo funksionarët e kishës. Ka mençuri për shembull tek pikëpamja e Çarlls Hoxhit (Charles Hodge) që lutja është mjeti i katërt i hirit.[2]2
Por, a duhet që ne ta kufizojmë diskutimin tonë të mënyrave të hirit tek vetëm këto katër veprimtari? Do të dukej më ndihmuese po të renditnim të tëra veprimtarinë e shumta e të larmishme përbrenda kishës të cilat Perëndia i ka dhënë si mënyra të veçanta të marrjes së “hirit” të Tij dita-ditës dhe java-javës. Një listë e tillë mund të bëhet shumë e gjatë, dhe në varësi të mënyrës se si është organizuar, mund të përfshijë një numër të ndryshëm elementësh. Lista që vijon mund të mos jetë shteruese por gjithsesi ajo përfshin pjesën më të madhe të mënyrave të hirit të cilat besimtarët i aksesojnë përbrenda përbashkësisë së kishës:
1. Mësimdhënia e Fjalës
2. Pagëzimi
3. Darka e Zotit
4. Lutja për njëri-tjetrin
5. Adhurimi
6. Disiplina kishtare
7. Dhënia
8. Dhuratat frymërore
9. Përbashkësia
10. Ungjillëzimi
11. Shërbesa personale ndaj individëve
Të tëra këto janë të disponueshme ndaj besimtarëve përbrenda kishës. Fryma e Shenjtë punon përmes të tërë atyre për të sjellë lloje të ndryshme bekimi ndaj individëve. Për rrjedhojë, duke u larguar nga lista shumë më të shkurtra, zakonisht të dhëna tek teologjitë sistematike, unë kam vendosur t’i quaj të tëra këto “mjete të hirit” përbrenda kishës.
Kisha Katolike Romake ka besuar tradicionalisht se “hiri” i Perëndisë vjen tek njerëzit vetëm përmes shërbesës zyrtare të kishës, veçanërisht përmes priftërinjve të kishës. Për rrjedhojë, kur ajo specifikon mjetet e hirit (të cila ajo i quan “sakramente””) të cilat janë të disponueshme për njerëzit përbrenda kishës, ajo ka parasysh veprimtari të cilat mbikëqyren dhe/ose kryhen nga vetëm priftërinjtë e kishës. Shtatë “sakramentet” në mësimin Katolik Romak, janë të mëposhtmet:
1. Pagëzimi
2. Krezmimi
3. Eukaristia (Kungimi [Darka e Zotit siç përjetohet në meshë])
4. Rrëfimi
5. Vajimi (e njohur zakonisht si “ritet e fundit,” vajosja me vaj që i bëhet një personi në grahmat e fundit)
6. Urdhri i shenjtë (caktimi në priftëri apo diakonat)
7. Martesa
Jo vetëm që ka një dallim në listat e parashtruara prej Katolikëve dhe Protestantëve; por ka gjithashtu një dallim në kuptimin themelor. Katolikët këto i shikojnë si “mjete të shpëtimit” të cilat i bëjnë njerëzit më të përshtatshëm për të marrë drejtësimin nga Perëndia.[3]3 Por, sipas një pikëpamjeje Protestante, mjetet e hirit janë thjesht mënyra të bekimeve shtesë përbrenda jetës së krishterë, dhe ato nuk i shtojnë gjë përshtatshmërisë tonë për të marrë drejtësim prej Perëndisë.[4]4 Katolikët japin mësim se mënyrat e hirit tejçojnë hir pavarësisht nëse ka apo jo besim subjektiv nga ana e shërbenjësit apo marrësit,[5]5 ndërkohë që Protestantët besojnë se Perëndia e tejçon hirin vetëm kur ka besim në pjesën e personave të cilët administrojnë apo i marrin këto mjete. Gjithashtu, ndërkohë që Kisha Katolike Romake e kufizon vendoshmërisht administrimin e sakramenteve vetëm prej klergjisë, lista jonë e mjeteve të hirit përfshin shumë veprimtari të cilat kryhen nga të tërë besimtarët.
B. Diskutim i mjeteve specifike
1. Mësimdhënia e Fjalës. Edhe përpara se njerëzit të bëhen të krishterë, Fjala e Perëndisë, siç predikohet dhe jepet mësim, sjell hirin e Perëndisë tek ata duke qenë se ajo është instrumenti që Perëndia përdor për të tejçuar jetë frymërore tek ta e për t’i sjellë ata në shpëtim. Pali thotë se ungjilli është “fuqia e Perëndisë për shpëtimin” (Rom. 1:16) dhe se predikimi i Krishtit është: “fuqia e Perëndisë dhe urtësia e Perëndisë” (1 Kor. 1:24). Perëndia bëri që ne të rilindeshim apo “na ngjizi... me anë të fjalës të së vërtetës” (Jakobi 1:18) dhe Pjetri thotë: “të rilindur jo nga një farë që prishet, por që nuk prishet, me anë të fjalës së gjallë të Perëndisë, që mbetet përjetë” (1 Pjetrit 1:23). Është Fjala e Perëndisë, e shkruar, Bibla, ajo që “mund të të bëjnë të urtë për shpëtimin me anë të besimit në Krishtin Jezus” (2 Tim. 3:15).[6]6
Për më tepër, sapo të jemi bërë të krishterë, Pali na kujton se është Fjala e Perëndisë e cila është “në gjendje t'ju ndërtojë” (Veprat 20:32). Është e domosdoshme për ushqimin frymëror si dhe për vazhdimin e jetës frymërore, për shkak se ne nuk jetojmë vetëm me bukë, por me “çdo fjalë që del nga goja e Perëndisë” (Mat. 4:4). Moisiu flet për domosdoshmërinë absolute të Fjalës së shkruar të Perëndisë kur u thotë njerëzve: “Sepse kjo nuk është një fjalë pa vlerë për ju, por është jeta juaj; dhe me këtë fjalë do të zgjasni ditët tuaja në vendin ku po hyni për ta pushtuar, duke kapërcyer Jordanin” (L. i P. 32:47).
Është Fjala e Perëndisë ajo që na bind për mëkatin dhe që na kthen tek drejtësia, sepse ajo është e dobishme “për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim në drejtësi” (2 Tim. 3:16). Ajo jep drejtim dhe udhëzim si një “llambë” për këmbët tona dhe një “dritë” për shtegun tonë (Ps. 119:105). Në mes të një kulture të paperëndishme, Shkrimi jep mençuri dhe udhëzim si “një kandil që ndriçon në një vend të errët” (2 Pjetrit 1:19). Për më tepër, ajo është aktive në dhënien mençuri të gjithëve, dhe “e bën të ditur njeriun e thjeshtë” (Ps. 19:7). Ajo u jep shpresë atyre të cilët janë të dëshpëruar, sepse Pali thotë se qe shkruar “që me anë të durimit dhe të ngushëllimit të Shkrimeve, të kemi shpresë” (Rom. 15:4).
Fjala e Perëndisë nuk është e dobët apo e pafuqishme për sa i takon realizimit të këtyre qëllimeve, sepse ajo na flet me fuqinë e Perëndisë dhe realizon qëllimet e Perëndisë. Zoti thotë:
Ashtu si shiu dhe bora zbresin nga qielli
dhe nuk kthehen prapa pa ujitur tokën,
pa e bërë pjellore, pa e bërë që të mbijë,
në mënyrë që ai që do të mbjellë të marrë farën dhe të sigurojë bukën për të ngrënë,
kështu do të jetë fjala ime, që del nga goja ime;
ajo nuk do të më kthehet bosh,
pa kryer atë që dëshiroj
dhe pa realizuar plotësisht atë për të cilën e dërgova. (Isa. 55:10–11)
Fjala e Perëndisë nuk është e dobët por ka fuqinë e saj hyjnore që e shoqëron: “«A nuk është fjala ime si zjarri?», thotë Zoti, «dhe si një çekiç që thyen gurin?” (Jer. 23:29). Ajo është aq e mprehtë dhe e fuqishme saqë është “shpata e Frymës” (Efe. 6:17), dhe ajo është aq efektive kur adreson nevojat e njerëzve saqë autori i “Hebrenjve” thotë: “fjala e Perëndisë është e gjallë dhe vepruese, më e mprehtë se çdo shpatë me dy tehe dhe depërton deri në ndarjen e shpirtit dhe të frymës, të nyjave dhe të palcave, dhe është në gjendje të gjykojë mendimet dhe dëshirat e zemrës” (Heb. 4:12).
Kaq ngushtësisht janë të lidhura rritja dhe forca e kishës me mbretërimin e Fjalës së Perëndisë në jetën e njerëzve, saqë më shumë se një herë, libri i Veprave mund të përshkruajë rritjen e kishës si rritje të Fjalës së Perëndisë: “Ndërkaq fjala e Perëndisë po përhapej, dhe numri i dishepujve shtohej fort në Jerusalem” (Veprat 6:7); “Por fjala e Perëndisë rritej dhe shumohej.” (Veprat 12:24); “Dhe fjala e Zotit përhapej në mbarë atë vend” (Veprat 13:49).
Kaq e rëndësishme është Bibla si mënyra primare e hirit që Perëndia u jep njerëzve të Tij saqë Çarlls Hoxhi na kujton se përgjatë gjithë historisë, krishterimi i vërtetë ka lulëzuar “në pikërisht raport të drejtë me shkallën në të cilën njihet Bibla dhe me përhapjen e të vërtetave të saj në popull.” Për më tepër, ai vëren se nuk ka prova të shpëtimit apo shenjtërimit të cilat mund të gjenden atje ku Fjala e Perëndisë nuk njihet. “Kombet në të cilat Bibla nuk njihet, dergjen në errësirë.”[7]7
Është me vend që ne të renditim mësimin e Fjalës si mënyrën e parë e më të rëndësishme të hirit përbrenda kishës. Por, duhet të shtojmë se një mësim i tillë përfshin jo vetëm mësimet e njohura zyrtarisht nga klergjia e emëruar në detyrë në kishë, por gjithashtu të tëra mësimet që shfaqen në studimet e Biblës, në orët e mësimit të Shkollës së të Dielës, në leximin e librave të krishterë mbi Shkrimin, dhe madje edhe në studimin vetjak të Biblës.
2. Pagëzimi. Përderisa Jezusi e urdhëroi kishën e Tij që të pagëzonte (Mat. 28:19), do të pritnim se do të ekzistonte një masë bekimi e lidhur me pagëzimin, për shkak se e tërë bindja ndaj Perëndisë nga të krishterët sjell me vete favorin e Perëndisë. Kjo bindje është specifikisht një veprim publik i rrëfimit të Jezusit si Shpëtimtar, një veprim ky i cili në vetvete i sjell gëzim dhe bekim besimtarit. Për më tepër, ai është një shenjë e vdekjes si dhe ringjalljes së besimtarit me Krishtin (shiko Rom. 6:2–5; Kol. 2:12), dhe duket me vend që Fryma e Shenjtë të punojë përmes një shenje të tillë për ta rritur besimin tonë, për të shtuar kuptimin tonë përjetimor për vdekjen, për fuqinë dhe dashurinë për mëkatin që kemi në jetë, si dhe për ta shtuar përjetimin tonë të fuqisë së jetës së re të ringjallur në Krishtin, të cilën ne e kemi si besimtarë. Përderisa pagëzimi është një simbol fizik i vdekjes si dhe i ringjalljes së Krishtit, si dhe pjesëmarrjes tonë në to, kjo duhet që të na japë gjithashtu një siguri shtesë për bashkimin me Krishtin të të tërë besimtarëve të pranishëm. Së fundi, përderisa pagëzimi me ujë është një simbol i jashtëm i pagëzimit të brendshëm frymëror me Frymën e Shenjtë, ne mund të presim që Fryma e Shenjtë do të punojë zakonisht krahas pagëzimit, duke u dhënë besimtarëve një kuptim të shtuar të dobive të pagëzimit frymëror të cilin simbolizon.
Kur pagëzimi shoqëron nga shumë pranë rrëfimin fillestar të besimit të dikujt dhe është në fakt forma e jashtme që rrëfimi i besimit merr, padyshim që ekziston një lidhje mes pagëzimit dhe marrjes së dhuratës së Frymës së Shenjtë, sepse Pjetri u thotë dëgjuesve të vet në ditën e Rrëshajës: “Pendohuni dhe secili nga ju le të pagëzohet në emër të Jezu Krishtit për faljen e mëkateve; dhe ju do të merrni dhuratën e Frymës së Shenjtë” (Veprat 2:38). Për më tepër, Pali thotë: “Të varrosur bashkë me të nëpërmjet pagëzimit, ju edhe u ringjallët bashkë me të, përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë, që e ka ringjallur prej së vdekurish” (Kol. 2:12). Deklarata sipas të cilës kjo ndodh “përmes besimit në veprueshmërinë e Perëndisë” na kujton se nuk ka asnjë veti magjike në vetë veprimin e pagëzimit që do sillte një rezultat frymëror, e megjithëkëtë, ky varg gjithashtu tregon se kur besimi shoqëron pagëzimin, ndodh një punë e mirëfilltë frymërore në jetën e personit i cili pagëzohet. Ashtu sikurse do të prisnim, nganjëherë një gëzim i madh frymëror pason pagëzimin, një gëzim i madh në Zotin si dhe në shpëtimin që pagëzimi simbolizon në mënyrë kaq të gjallë (shiko Veprat 8:39; 16:34).
Paçka se ne duhet të shmangim mësimdhënien Katolike Romake sipas të cilit hiri tejçohet edhe veçmas besimit të personit që pagëzohet, ne nuk duhet të reagojmë edhe aq fort ndaj këtij gabimi sa të themi se nuk ka aspak dobi frymërore që vjen prej pagëzimit, se Fryma e Shenjtë nuk punon përmes tij dhe se është thjesht simbolik. Është më mirë të themi se atje ku ka besim të mirëfilltë nga ana e personit i cili po pagëzohet, dhe atje ku besimi i kishës që shikon pagëzimin nxitet dhe inkurajohet nga kjo ceremoni, atëherë atje Fryma e Shenjtë padyshim që punon përmes pagëzimit, dhe kjo kthehet në një “mjet hiri” përmes të cilit Fryma e Shenjtë sjell bekime ndaj personit i cili është duke u pagëzuar, por edhe ndaj kishës. (Pagëzimi do të diskutohet më gjerësisht në kapitullin tjetër.)
3. Darka e Zotit. Përveç pagëzimit, ordinanca apo ceremonia tjetër për të cilën Jezusi e urdhëroi kishën që ta zbatonte, është pjesëmarrja në Darkën e Zotit. Paçka se ky subjekt do të diskutohet më gjerësisht në kapitullin 50, është me vend që këtu të vërejmë se pjesëmarrja në Darkën e Zotit është gjithashtu shumë qartësisht një mjet hiri të cilin Fryma e Shenjtë e përdor për t’i sjellë bekim kishës. Darka e Zotit nuk është thjesht një vakt i zakonshëm ndër njerëzit, është një përbashkësi me Krishtin, në praninë e Tij në tryezën e Tij.
Edhe një herë, ne duhet të shmangim idenë se çfarëdo dobie automatike apo magjike vjen nga marrja pjesë në Darkën e Zotit, pavarësisht nëse personi merr pjesë me besim apo jo në të.[8]8 Por kur një person merr pjesë me besim, duke ripërtërirë dhe forcuar besimin e tij apo të saj tek Krishti për shpëtim, si dhe duke besuar se Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim frymëror përmes një pjesëmarrjeje të tillë, atëherë padyshim që bekime shtesë mund të priten. Ne duhet të tregojmë kujdes këtu, si me pagëzimin, për të shmangur gabimin e reagimit të tepruar ndaj mësimit të Katolicizmit Romak duke thënë se Darka e Zotit është thjesht simbolike dhe jo një mënyrë hiri. Pali thotë: “Kupa e bekimit, që ne bekojmë, a nuk është vallë bashkësia (Gr. κοινωνία, G3126, “ndarje,” “bashkësi”) e gjakut të Krishtit? Buka që ne thyejmë, a nuk është vallë bashkësia [κοινωνία] e trupit të Krishtit?” (1 Kor. 10:16). Për shkak se ka një bashkësi të tillë në trupin dhe gjakun e Krishtit (që me sa duket ka kuptimin e ndarjes në dobitë e trupit të Krishtit si dhe të gjakut që jepet për ne), uniteti i besimtarëve tregohet shumë bukur në kohën e Darkës së Zotit: “Sepse ne të shumtit, jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë” (1 Kor. 10:17). Dhe përderisa ne jemi pjesëmarrës në “tryezën e Zotit” (1 Kor. 10:21), Pali i paralajmëron korintasit që ata nuk mund të marrin pjesë në tryezën e Zotit dhe të marrin pjesë gjithashtu në adhurimin e idhujve: “Ju nuk mund të pini kupën e Zotit dhe kupën e demonëve” (1 Kor. 10:21). Ekziston një bashkim frymëror ndër besimtarët dhe me Zotin, që është forcuar dhe konsoliduar në Darkën e Zotit, dhe kjo nuk duhet marrë lehtë.
Kjo është arsyeja përse korintasit po përjetonin gjykim për shkak të keqpërdorimit prej tyre të Darkës së Zotit (1 Kor. 11:29–30: “Sepse ai që ha dhe pi padenjësisht, ha dhe pi një dënim për veten e tij, sepse nuk e dallon trupin e Zotit. Për këtë arsye ka në mes jush shumë të dobët e të sëmurë, dhe mjaft kanë vdekur”). Por, nëse Pali thotë se do të ketë gjykim për pjesëmarrjen e gabuar në Darkën e Zotit, atëherë ne duhet të presim padyshim bekim për pjesëmarrjen e duhur në Darkën e Zotit. Kur ne i bindemi urdhëresës së Jezusit: “Merrni, hani;” (Mat. 26:26), dhe kalojmë përmes veprimtarisë fizike të ngrënies dhe të pirjes në tryezën e Zotit, veprimi ynë fizik paraqet një ushqim korrespondues frymëror, një ushqim për shpirtin tonë i cili do kryhet kur marrim pjesë në këtë tryezë me bindje dhe besim. Jezusi thotë: “Sepse mishi im është me të vërtetë ushqim dhe gjaku im është me të vërtetë pije. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet në mua dhe unë në të” (Gjoni 6:55–56; kr. vgj. 52–54, 57–58; gjithashtu vgj. 27, 33–35, 48–51).
Për rrjedhojë, ashtu sikurse me pagëzimin, ne duhet të presim që Zoti do të japë bekim frymëror ndërkohë që ne marrim pjesë në Darkën e Zotit me besim dhe me bindje ndaj udhëzimeve të parashtruara në Shkrim, dhe në këtë mënyrë, ai është një “mjet hiri” të cilin Fryma e Shenjtë e përdor për të na tejçuar bekime.
4. Lutja. Tashmë lutjen e kemi studiuar në kapitullin 18, kështu që këtu na duhet vetëm të vërejmë se lutja e përbashkët përbrenda kishës kur kjo e fundit mblidhet, si dhe lutja nga pjesëtarët e kishës për njëri tjetrin, janë mënyra të fuqishme të cilat Fryma e Shenjtë i përdor për çdo ditë për të sjellë bekime tek të krishterët brenda kishës. Padyshim që ne duhet që të lutemi bashkë si edhe individualisht, duke ndjekur shembullin e kishës së hershme. Kur ata dëgjuan kërcënimet e drejtuesve judenj, “e ngritën zërin [së bashku – sh. i përkth.] te Perëndia” me lutje (Veprat 4:24–30), “Dhe, mbasi qenë lutur, vendi ku ishin mbledhur u drodh; dhe të gjithë u mbushën me Frymën e Shenjtë dhe flisnin fjalën e Perëndisë me çiltërsi” (Veprat 4:31; kr. 2:42). Kur Pjetri u burgos, “nga ana e kishës bënin lutje të vazhdueshme te Perëndia për të” (Veprat 12:5).
Nëse lutja nga kisha nuk është thjesht mërmëritja e fjalëve pa një qëllim të ndjerë nga zemra, por është një shprehje e mirëfilltë e zemrave tona si dhe pasqyrimi i besimit të sinqertë, atëherë ne duhet të presim që Fryma e Shenjtë do të sjellë një bekim të madh përmes tij. Padyshim që kur lutja bëhet “në Frymë” (Efe. 6:18; kr. Juda 20: “duke u lutur në Frymën e Shenjtë”), ajo përfshin bashkësi me Frymën e Shenjtë dhe për rrjedhojë një shërbesë të Frymës së shenjtë ndaj njerëzve që luten. Gjithashtu, autori i “Hebrenjve” na kujton se ndërkohë që ne i “afrohemi” Perëndisë në lutje përpara fronit të hirit, këtë e bëjmë “që të marrim mëshirë e të gjejmë hir, për të pasur ndihmë në kohën e duhur” (Heb. 4:16).
Sa më tepër të rritet përbashkësia e mirëfilltë e kishës, aq më shumë duhet të ketë lutje të vazhdueshme për njëri-tjetrin përbrenda kishës, dhe aq më shumë bekime të mirëfillta frymërore nga Fryma e Shenjtë mund të pritet që të rrjedhin përmes kishës.
5. Adhurimi. Adhurimi i mirëfilltë është adhurim “në frymë” (Gjoni 4:23–24; Fil. 3:3), që me shumë mundësi do të thotë adhurim që është në lëmin frymëror të veprimtarisë (jo thjesht veprimi i jashtëm fizik i marrjes pjesë në shërbesën e adhurimit apo në këndimin e këngëve).[9]9 Kur ne hyjmë në lëmin frymëror të veprimtarisë dhe i shërbejmë Zotit në adhurim, edhe Perëndia na shërben neve. Kështu, për shembull, në kishën e Antiokut, qe pikërisht “Ndërsa po kryenin shërbesën e Zotit dhe agjëronin” që “Fryma e Shenjtë tha: "M'i ndani veç Barnaban dhe Saulin për veprën për të cilën i kam thirrur"’ (Veprat 13:2). Kjo shkon paralel me përvojën e popullit të Izraelit në Besëlidhjen e Vjetër, i cili e përjetonte praninë e Perëndisë kur ata u përfshinë në adhurim të mirëfilltë:
Kur trumbetarët dhe këngëtarët si një njeri i vetëm bënë të dëgjohet bashkërisht zëri i tyre për të lëvduar dhe për të kremtuar Zotin dhe e ngritën zërin në tingullin e borive, të cembaleve dhe të veglave të tjera muzikore dhe lëvduan Zotin: "Sepse është i mirë, sepse mirësia e tij vazhdon në përjetësi", ndodhi që Shtëpia, Shtëpia e Zotit, u mbush me një re, dhe priftërinjtë nuk mundën të rrinin për të shërbyer për shkak të resë, sepse lavdia e Zotit mbushte Shtëpinë e Perëndisë (2 Kron. 5:13–14).
Kur populli i Perëndisë adhuronte, Ai vinte në një mënyrë të dukshme për të banuar në mes të tyre. Po kështu, në Besëlidhjen e Re, “Jakobi” premton: “Afrojuni Perëndisë dhe ai do t'ju afrohet juve” (Jakobi 4:8).
Në fakt, ndërkohë që njerëzit e Perëndisë adhuronin, Ai i çliroi ata prej armiqve të tyre (2 Kron. 20:18–23), ose herë të tjera, u dha njohuri të thella të vërteta frymërore rreth natyrës së ngjarjeve rreth tyre (Ps. 73:17 “Derisa hyra në shenjtëroren e Perëndisë dhe mora parasysh fundin e tyre”).
Nëse adhurimi është në mënyrë të mirëfilltë një përvojë e afrimit me Perëndinë, hyrja në praninë e Tij dhe dhënia ndaj Tij e lavdeve që Ai meriton, atëherë ne padyshim që këtë duhet ta llogarisim si një nga “mjetet e hirit” kryesore që kisha ka të disponueshme. Përmes adhurimit të mirëfilltë grigjor, Perëndia shpesh herë do të sjellë një bekim të madh, si individualisht ashtu edhe për popullin e Tij të mbledhur tog.
6. Disiplina e kishës. Për shkak se disiplina e kishës është një mënyrë përmes të cilës pastërtia e kishës shtohet dhe shenjtëria e jetës inkurajohet, ne padyshim që duhet ta llogarisim atë si një “mjet hiri” gjithashtu. Sidoqoftë, bekimi nuk jepet automatikisht: kur kisha disiplinon, asnjë e mirë frymëror nuk i vjen mëkatarit nëse Fryma e Shenjtë nuk e bind atë person për mëkatin e tij apo të saj e të shkaktojë një “trishtimi sipas Perëndisë” që “sjell pendim për shpëtim, për të cilin njeriut nuk i vjen keq” (2 Kor. 7:10), dhe asnjë e mirë frymërore nuk vjen tek kisha nëse Fryma e Shenjtë nuk është vepruese tek jeta e pjesëtarëve të tjerë kur ata vetëdijësohen për këtë proces. Kjo është arsyeja përse kisha duhet që të kryejë disiplinë me njohurinë se kjo kryhet në praninë e Zotit (1 Kor. 5:4; kr. 4:19–20), si dhe me sigurinë se me të janë të lidhura sanksionet qiellore (Mat. 16:19; 18:18–20).[10]10
Për kishën do të kishte qenë shumë e shëndetshme po të fillonte ta mendonte disiplinën kishtare jo si një barrë të rëndë e cila i është ngarkuar nga Zoti, por si një “mjet i mirëfilltë hiri” përmes të cilit bekime të mëdha mund t’i vinë kishës, duke i pajtuar besimtarët me njëri tjetrin si dhe me Perëndinë, në rimëkëmbjen e vëllait apo motrës që është në gabim, për të ecur në bindje, duke i paralajmëruar të tërë që “të kenë frikë” (1 Tim. 5:20), në shtimin e pastërtisë morale në kishë, si dhe në mbrojtjen dhe shtimin e nderimit ndaj Krishtit. Paçka se shpesh pikëllimi dhe dhimbja janë të lidhura me disiplinën kishtare, në rastet kur kjo zbatohet me të drejtë, me besim se Zoti po punon përmes saj dhe personit “nuk i vjen keq” (2 Kor. 7:10). Kur zbatohet në këtë mënyrë, disiplina kishtare padyshim që duhet të shikohet si një mjet hiri përmes të cilit Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim ndaj kishës së Tij.[11]11
7. Dhënia. Dhënia zakonisht kryhet përmes kishës ndërkohë që ajo merr dhe shpërndan dhuratat për shërbesa dhe nevoja të ndryshme për të cilat tregohet kujdes nga kisha. Edhe një herë tjetër, nuk ka akordim automatik apo mekanik të dobive mbi ata të cilët japin. Simon magjistari u qortua me forcë sepse mendonte se ai “mund ta fitonte me para dhuntinë e Perëndisë” (Veprat 8:20). Por, nëse dhënia kryhet me besim, si rrjedhojë e përkushtimit tonë ndaj Krishtit si dhe nga dashuria për popullin e Tij, atëherë padyshim do të ketë një bekim të madh në të. Gjëja më e kënaqshme për perëndinë është kur dhuratat financiare shoqërohen nga një intensifikim i përkushtimit personal të dhënësit ndaj Perëndisë, siç ishte rasti ndër maqedonasit të cilët “ia dhanë veten më përpara Perëndisë dhe pastaj neve nëpërmjet vullnetit të Perëndisë” (2 Kor. 8:5), dhe pastaj dhanë për të ndihmuar të krishterët e varfër në Jerusalem. Kur dhënia kryhet me gëzim, “as me keqardhje, as me detyrim,” atje është shpërblimi i madh i favorit të Perëndisë me të, “sepse Perëndia do dhurues të gëzuar” (2 Kor. 9:7).
Pali, dhënien e parave për punën e Zotit, e shikon si një mbjellje frymërore e cila do të çojë tek të korrat: “ai që mbjell me kursim, do të korrë po me kursim; dhe ai që mbjell me bujari edhe do të korrë me bujari” (2 Kor. 9:6). Gjithashtu, Pali pret që ndërkohë që korintasit japin siç duhet, Perëndia t’i bekojë: “Dhe Perëndia mund të bëjë që gjithë hiri të teprojë ndaj jush, që të keni gjithnjë mjaft në çdo gjë dhe t'ju teprojë për çfarëdo vepër të mirë” (2 Kor. 9:8). Ai u thotë: “Duke u pasuruar në të gjitha, të jeni dorëdhënë në të gjitha, duke i sjellë, përmes nesh, falënderim Perëndisë” (2 Kor. 9:11). Për rrjedhojë, dhënia bekon marrësin sepse nevojat e tij apo saj plotësohen dhe besimi dhe mirënjohja për sigurimin nga Perëndia, shtohen. Dhënia e bekon dhënësin sepse “Perëndia do dhurues të gëzuar” dhe do të japë një të korrë të bollshme frymërore, si dhe do të sjellë bekim ndaj të gjithë atyre që dinë për të përderisa ajo prodhon një të korrë prej “shumë falënderimesh, ndaj Perëndisë” (2 Kor. 9:12). Le të mos e shikojmë dhënien si një detyrim jo të kënaqshëm, por do të bënim mirë që ta shikonim atë si një mënyrë të pasur hiri përbrenda kishës, e të presim që përmes saj, Fryma e Shenjtë do të sjellë bekim.
8. Dhuntitë frymërore. Pjetri i shikon dhuntitë frymërore si kanale përmes të cilave hiri i Perëndisë vjen në kishë, për shkak se ai thotë: “Gjithsecili le ta vërë në shërbim të tjetrit dhuntinë që ka marrë, si administratorë të mirë të hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10). Kur dhuntitë përdoren për njëri-tjetrin në kishë, hiri i Perëndisë në këtë mënyrë shpërndahet tek ata për të cilët Perëndia i dha ato dhunti. Një bekim i madh do të vijë për kishën përmes përdorimit siç duhet të dhuntive frymërore, ndërkohë që kisha ndjek urdhrin nga Pali për t’i përdorur dhuntitë që të “kërkoni që t'i keni të bollshme për ndërtimin e kishës” (1 Kor. 14:12; kr. “Efe.” 4:11–16).
Po t’i renditim të tëra dhuntitë frymërore si mënyra të veçanta të hirit, lista jonë e mjeteve të hirit do të ishte shumë më e gjatë se njëmbëdhjetë artikuj. Por, edhe sikur t’i përmblidhnim të tëra në këtë kategori të vetme, ne duhet të kuptojmë se dhuntitë e ndryshme frymërore në kishë, janë të tëra mjete përmes të cilave Fryma e Shenjtë sjell bekim përmes të krishterëve individualë. Kjo duhet të na kujtojë për favorin e bollshëm që Perëndia na ka dhënë si mëkatarë që nuk meritojmë gjë prej Tij, dhe duhet që gjithashtu të na bëjë të kuptojmë se shumë të krishterë të ndryshëm me dhunti të larmishme, mund të jenë kanalet përmes të cilave hiri vjen tek ne. Në fakt, tek nxitja e Pjetrit për t’i përdorur dhuntitë frymërore si kujdestarë të “hirit të shumëfarshëm të Perëndisë” (1 Pjetrit 4:10), fjala e përkthyer “shumëfarshëm” (Gr. ποικίλος, G4476) do të thotë “të kesh shumë anë apo aspekte; i pasur në variacion; të kesh larmi të madhe.” Për më tepër, ne duhet të mos harrojmë se këto dhunti i janë shpërndarë jo vetëm klergjisë apo një numri të kufizuar të krishterësh, por të tërë besimtarëve të cilët e kanë Frymën e Shenjtë përbrenda tyre (1 Kor. 12:7, 11; 1 Pjetrit 4:10).[12]12
9. Bashkësia. Ne nuk duhet të shpërfillim bashkësinë e zakonshme të krishterë, si një mënyrë të çmueshme hiri përbrenda kishës. Ata në kishën e hershme “ishin ngulmues në mësimin e apostujve dhe në bashkësi dhe në thyerjen e bukës dhe në lutje” (Veprat 2:42). Gjithashtu, autori i “Hebrenjve” i kujton besimtarët: “Le të kujdesemi për njëri-tjetrin, për t'u nxitur për dashuri dhe vepra të mira, pa hequr dorë nga të mbledhurit tonë, sikurse kanë zakon disa, por të nxisim njëri-tjetrin, aq më tepër se e shihni ditën që po afrohet” (Heb. 10:24–25). Në përbashkësinë e besimtarëve, miqësia e zakonshme dhe ndjenjat e ngrohta për njëri-tjetrin do të rriten, dhe urdhri i Jezusit që ne ta “duam njëri-tjetrin” (Gjoni 15:12) do të përmbushet. Për më tepër, ndërkohë që besimtarët kujdesen për njëri-tjetrin, atyre u thuhet: “Mbani barrët e njëri-tjetrit dhe kështu përmbushni ligjin e Krishtit” (Gal. 6:2).
Një theks tek bashkësia e besimtarëve me njëri tjetrin si një mjet hiri, do të ndihmonte gjithashtu në tejkalimin e një përqendrimi të tepruar tek klergjia e emëruar në detyrë si administratorë kryesorë të hirit përbrenda kishës, dhe veçanërisht kur kisha në tërësi mblidhet. Do të ishte gjithashtu e shëndetshme për të krishterët po të kuptonin se një masë e hirit të Perëndisë përjetohet kur të krishterët bisedojnë dhe hanë së bashku, kur kanë kohë për të punuar e për të luajtur së bashku, duke shijuar bashkësinë me njëri tjetrin. “Çdo ditë në tempull dhe, duke e thyer bukën nga shtëpia në shtëpi, merrnin ushqimin me ngazëllim dhe me thjeshtësi zemre, duke lavdëruar Perëndinë dhe duke pasur hir përpara gjithë popullit.” (Veprat 2:46–47).
10. Ungjillëzimi. Tek “Veprat” tregohet një lidhje e shpeshtë mes shpalljes së ungjillit (edhe përballë kundërshtive) si dhe të qenurit i mbushur me Frymën e Shenjtë (shiko Veprat 2:4 me vgj. 14-36; 4:8, 31; 9:17 me v. 20; 13:9, 52). Ungjillëzimi është një mjet i hirit, atëherë, jo vetëm në kuptimin që ajo i shërben hirit shpëtues ndaj të pashpëtuarve, por gjithashtu sepse ata të cilët ungjillëzojnë, përjetojnë më shumë prej pranisë së Frymës së Shenjtë si dhe bekimit të Tij në jetën tonë. Nganjëherë, ungjillëzimi kryhet nga individët, por herë të tjera ai është një veprimtari e përbashkët e kishës (si në fushatat ungjillore). Edhe ungjillëzimi individual, shpesh herë përfshin pjesëtarë të tjerë të kishës të cilët do ta mirëpresin një vizitor jobesimtar e do t’i kushtojnë vëmendje nevojave të tij apo të saj. Kështu, ungjillëzimi konsiderohet me të drejtë një mjet i hirit në kishë.
11. Shërbesa vetjake ndaj individëve. Bashkë me dhjetë “mjetet e hirit” të mëparshme përbrenda kishës, është me vend të renditim edhe një mënyrë tjetër specifike që Fryma e Shenjtë përdor shpesh herë përbrenda kishës për të sjellë bekime tek të krishterët individualë. Kjo mënyrë hiri vepron kur një apo më shumë të krishterë përbrenda kishës, kalojnë kohë duke shërbyer, në mënyra të ndryshme ndaj nevojave shumë specifike të një individi tjetër në kishë.
Nganjëherë, kjo shërbesë merr formën e fjalëve inkurajuese apo nxitjeve apo këshillave të mençura. Ne duhet që “në çdo urtësi, mësoni dhe këshilloni njëri-tjetrin” (Kol. 3:16), dhe të kemi një të folur që do “t'u japë hir atyre që dëgjojnë” (Efe. 4:29). Ne duhet të përpiqemi që ta kthejmë “mëkatarin nga të gabuarit e rrugës së tij” (Jakobi 5:20) si dhe “të kujdesemi për njëri-tjetrin, për t'u nxitur për dashuri dhe vepra të mira” dhe “të nxisim njëri-tjetrin” (Heb. 10:24–25). Herë tjetër, një shërbesë e tillë përfshin dhënien për të ndihmuar në nevojat materiale të një vëllai apo motre: Jakobi i qorton ata të cilët thjesht thonë: “Shkoni në paqe! Ngrohuni dhe ngopuni,” pa u “dhënë atyre gjërat e nevojshme për trupin” (Jakobi 2:16). Gjoni na paralajmëron: “Nëse njëri ka të mirat e botës dhe sheh të vëllanë e tij në nevojë dhe e mbyll zemrën e tij para tij, si qëndron në të dashuria e Perëndisë?” (1 Gjonit 3:17). Për rrjedhojë, kisha e hershme dha me gatishmëri për të plotësuar nevojat e të krishterëve të varfër, në mënyrë që “Midis tyre nuk kishte asnjë nevojtar” (Veprat 4:34). Gjithashtu, Pali tha se drejtuesit e kishës në Jerusalem “na porositën që të kujtoheshim për të varfrit, pikërisht atë që edhe unë e kisha ndërmend ta bëja” (Gal. 2:10).
Një formë tjetër që kjo shërbesë ndërpersonale mund të marrë, është vajosja me vaj në lidhje me lutjen për një të sëmurë. Dishepujt e Jezusit “vajosnin me vaj shumë të sëmurë dhe i shëronin” (Marku 6:13). Në mënyrë të ngjashme, Jakobi thotë se një i sëmurë duhet që të “thërrasë pleqtë e kishës dhe ata të luten përmbi të, mbasi ta lyejnë me vaj në emër të Zotit” (Jakobi 5:14). Në këto raste, vaji duket se ka qenë një simbol fizik i fuqisë shëruese të Frymës së Shenjtë që vjen tek i sëmuri.
Së fundi, edhe një mënyrë tjetër e ushtrimit të shërbesës vetjake ndaj individëve në Besëlidhjen e Re, është përdorimi i prekjes fizike, veçanërisht vënies së duarve në lidhje kjo me lutjen për dikë në nevojë. Një vështrim i përgjithshëm tek Besëlidhja e Re, mund të shkaktojë habi për shumë të krishterë modernë (siç më ka shkaktuar edhe mua) kur ata shikojnë se sa shpesh vënia e duarve si dhe lloje të tjera të prekjes fizike, shikohen të funksionojnë si një “mjet hiri” në shërbesën e Jezusit si dhe në kishën e hershme.
Duket se vendosja e duarve qe deri atëherë metoda më e zakonshme që Jezusi përdori për t’u lutur për njerëzit. Kur turmat erdhën duke sjellë njerëz “me sëmundje të ndryshme” tek Ai, “ai i shëroi duke vënë duart mbi secilin prej tyre” (Luka 4:40). Pasazhe të tjerë përshkruajnë në mënyrë specifike se si Jezusi vë duart e tij mbi njerëz për t’i shëruar (Mat. 8:3; Marku 1:41; 6:5; 8:23–25; Luka 5:13; 13:13). Por, më domethënëse sesa këto pasazhe individuale, është fakti që njerëzit të cilët erdhën tek Jezusi për t’u shëruar, do të vinin në mënyrë specifike duke i kërkuar Atij që të vendoste duart tek një i sëmurë: “eja, vëri duart mbi të që të shpëtohet dhe të jetojë” (Mat. 9:18), ose “Eja, vëri duart mbi të që ajo të mund të shërohet e të jetojë” (Marku 5:23; kr. 7:32). Fakti që njerëzit erdhën me këtë kërkesë, sugjeron që vendosja e duarve njihej përgjithësisht si metoda që Jezusi përdorte zakonisht për të shëruar njerëzit. Duke imituar metodën e shërimeve që përdorte Jezusi, kur babai i Publiusit u sëmur, “Pali i shkoi dhe, si u lut, vuri duart mbi të dhe e shëroi” (Veprat 28:8).[13]13
Në raste të tjera, njerëzit kërkonin më përgjithësisht që ta preknin Jezusin, ose kërkonin që Ai t’i prekte me qëllim që të shëroheshin. “I prunë një të verbër e iu lutën ta prekte” (Marku 8:22). Po kështu, njerëzit “i sollën të gjithë ata që ishin keq; dhe iu lutën që të mund t'i preknin vetëm cepin e rrobës së tij; dhe të gjithë sa e prekën u shëruan plotësisht” (Mat. 14:35–36). Kjo ndodhi për shkak se fuqia e Frymës së Shenjtë u tejçua përmes prekjes fizike të Jezusit, dhe doli e shëroi njerëzit. “E gjithë turma kërkonte ta prekte, sepse prej tij dilte një fuqi që i shëronte të gjithë” (Luka 6:19; kr. Mat. 9:20–22, 25; 20:34; Marku 1:31; 5:41; 9:27; Luka 7:14; 8:54; 22:51).
Sidoqoftë, vendosja e duarve apo prekja e njerëzve që bënte Jezusi dhe kisha e hershme, nuk ishte thjesht për t’i shëruar ata. Kur fëmijët erdhën tek Jezusi “si i mori në krahë, i bekoi duke vënë duart mbi ta” (Marku 10:16; kr. Mat. 19:13–15; Luka 18:15).
Kur Jezusi i preku kaq shpesh njerëzit për të sjellë shërim apo përndryshe për t’u sjellë bekim, nuk është për t’u habitur që njerëzit do të përmendnin mrekullinë e bërë përmes duarve të tij: “Kryhen këto vepra të mëdha (Gf. δύναμις, G1539, “mrekulli”) nëpërmjet duarve të tij!” (Marku 6:2).[14]14 Po kështu, kur Pali dhe Barnaba qenë në udhëtimin e tyre të parë misionar, Zoti “jepte dëshmi fjalës së hirit të tij, duke lejuar që me anë të duarve të tyre të bëheshin shenja dhe mrekulli” (Veprat 14:3).[15]15 Në po të njëjtën mënyrë, “Perëndia bënte mrekulli të jashtëzakonshme me anë të duarve të Palit” (Veprat 19:11).[16]16 Përderisa, ashtu sikurse me mjetet e tjera të hirit, nuk kishte fuqi automatike apo magjike të brendaqenësishme në duart e të krishterëve të hershëm, por shërimi si dhe llojet e tjera të bekimit vinin vetëm ndërkohë që Perëndia Vetë gjeti kënaqësi të punonte përmes vendosjes së duarve, nuk është për t’u habitur që kisha e hershme u lut në mënyrë specifike që Perëndia të shtrinte dorën e Tij për të shëruar. Ata u lutën kështu: “Dhe tani, Zot, vështro kërcënimet e tyre dhe jepu shërbëtorëve të tu të flasin fjalën tënde me çdo çiltërsi, duke e shtrirë dorën tënde për të shëruar” (Veprat 4:29–30). Ata e kuptuan që ndërkohë që ata shtrinin duart e tyre për të prekur ata të cilët qenë të sëmurë, kjo nuk do të ishte aspak efektive nëse vetë dora e fuqishme e Perëndisë nuk po punonte përmes duarve të tyre.
Herë të tjera, vënia e duarve bëhej për disa qëllime të tjera. Me sa duket, ajo kryhej në lidhje me kërkesën ndaj Perëndisë që të fuqizonte apo pajiste njerëzit për ndonjë shërbim apo shërbesë. Kur u caktuan dhjakët e parë, kisha i solli ata përpara apostujve, dhe ata “u lutën, vunë duart mbi ta” (Veprat 6:6). Po kështu, kur kisha në Antiok dërgoi Palin dhe Barnabën, “Atëherë, pasi agjëruan e u lutën, vunë duart mbi ta dhe i nisën” (Veprat 13:3).
Kur ungjilli mbërriti tek një grup i ri njerëzish, ata të cilët shpallën ungjillin nganjëherë do të vinin duart tek besimtarët e rinj me qëllim që ata të mund të merrnin fuqinë e besëlidhjes së re të Frymës së Shenjtë. Në Samari, apostujt “vunë duart mbi ta dhe ata merrnin Frymën e Shenjtë” (Veprat 8:17). Anania vuri duart e tij mbi Saulin me qëllim që ky i fundit të rifitonte shikimin si dhe që “të mbushesh me Frymën e Shenjtë” (Veprat 9:17). Kur Pali “vuri duart mbi” dishepujt në Efes të cilët sapo kishin filluar të besonin tek Jezusi, “Fryma e Shenjtë zbriti mbi ta” (Veprat 19:6).
Në raste të tjera, vënia e duarve çoi në tejçimin e disa dhuntive frymërore. Në incidentin e sapo-përmendur, dishepujt në Efes gjithashtu “folën në gjuhë të tjera dhe profetizuan” (Veprat 19:6) pasi Pali vuri duart mbi ta. Për më tepër, ai e kujton Timoteun: “Mos e lër pas dore dhuntinë që është në ty, e cila të është dhënë me anë profecie (fjalë për fjalë: “përmes profecisë”) me vënien e duarve nga pleqësia” (1 Tim. 4:14). Pali mund t’i jetë referuar të njëjtës ngjarje apo një ngjarjeje tjetër kur ai tha më vonë: “të kujtoj ta ndezësh dhuntinë e Perëndisë, që është në ty, përmes vënies së duarve të mia” (2 Tim. 1:6). (Tek “1 Timotetut” 5:22, deklarata: “Mos i vër duart askujt me ngut” i referohet caktimit të pleqësisë; shiko kapitullin 47, f. 918.)
Nëse njerëzit në kishën e hershme po luteshin shpesh herë për nevojat e njëri-tjetrit, dhe nëse ata po imitonin shembullin e Jezusit dhe të dishepujve të Tij në vënien e duarve për t’u lutur për njerëzit që të shëroheshin, për të sjellë bekime, për të marrë Frymën e Shenjtë në kohën e kthimit në besim, për marrjen e dhuntive frymërore apo për fuqizimin për shërbesë, atëherë do të pritnim që të krishterëve të rinj t’u jepeshin udhëzime të cilat do të përfshin mësimin sipas të cilit lutja për nevoja individuale zakonisht do të shoqërohej nga vendosjen e një dore apo e duarve mbi personin për të cilin po bëhen lutje. Po të ishte kështu, atëherë nuk do të ishte për t’u habitur që “vënia e duarve” do të klasifikohej si një doktrinë “elementare”, si diçka që i takon “themelit” të udhëzimit të krishterë, që është në fakt edhe ajo që gjejmë tek “Hebrenjve” 6:1–2. Paçka se disa e kanë marrë këtë si një referencë më të ngushtë ndaj vendosjes së duarve që shoqëron instalimin në një post specifik kishtar, që është vetëm një aspekt i vogël i modelit apo situatave në të cilat vendosja e duarve gjendet në Besëlidhjen e Re. Duket se do qe shumë më mirë që këtë frazë tek “Hebrenjve” 6:2 ta kuptojmë si referencë ndaj udhëzimit elementar për se si të lutesh për të tjerët në situata të ndryshme nevoje në mënyrë që të krishterët e rinj të jenë aty për aty në gjendje që të fillojnë t’u shërbejnë edhe të tjerëve.
Atëherë, duket e përshtatshme që vendosjen e duarve ta llogaritim si edhe një dimension tjetër të larmisë së madhe të “mjeteve të hirit” të cilat Perëndia i ka vendosur përbrenda kishës me qëllim për t’u sjellë bekime popullit të Tij.
12. A duhet që larja e këmbëve të praktikohet si një mjet hiri përbrenda kishës? Hera herës, disa grupe të krishtera kanë praktikuar një ceremoni të larjes së këmbëve të njëri tjetrit në një takim publik të kishës. Këtë praktikë ata e kanë bazuar tek urdhri i Jezusit “Në qoftë se unë, pra, Zoti dhe Mësuesi, ju lava këmbët juve, edhe ju duhet t'ia lani këmbët njëri-tjetrit” (Gjoni 13:14). Ata të cilët advokojnë për larjen e këmbëve, e konsiderojnë atë një ceremoni të cilën Jezusi e urdhëroi, të ngjashme me ceremonitë e pagëzimit dhe të Darkës së Zotit.
Sidoqoftë, ka një sërë arsyesh përse ne nuk duhet të mendojmë se tek “Gjoni” 13:14 Jezusi po krijonte edhe një ceremoni tjetër për kishën përmbi pagëzimin dhe Darkën e Zotit. (1) Pagëzimi dhe Darka e Zotit në mënyrë të drejtpërdrejtë simbolizojnë ngjarjen më të madhe në historinë e shpengimit, vdekjen dhe ringjalljen e Krishtit për ne, por larja e këmbëve nuk simbolizon një ngjarje të tillë shpenguese-historike. (2) Pagëzimi dhe Darka e Zotit ishin qartësisht veprime simbolike, por kur Jezusi lau këmbët e dishepujve, kjo ishte qartësisht funksionale e jo thjesht simbolike, në atë që ky veprim plotësoi një nevojë të zakonshme njerëzore të ditës (këmbë të palara). (3) Pagëzimi dhe Darka e Zotit janë simbole të përshtatshme të fillimit dhe vazhdimit në jetën e krishterë,[17]17 por asnjë simbolikë e tillë nuk i është bashkëngjitur larjes së këmbëve. (4) Nëse e bëjmë larjen e këmbëve një ordinancë siç është pagëzimi dhe Darka e Zotit, kjo do ta kthente atë në një simbol, dhe nëse është një simbol, atëherë fjalët e Jezusit na urdhërojnë që të kryejmë vetëm një simbol dhe forca reale e urdhëresës së Jezusit (për të vepruar me përulësi dhe dashuri) humbet. (5) Ndërkohë që letrat japin prova se pagëzimi dhe Darka e Zotit ishin ordinanca të praktikuara rregullisht nga kishat e Besëlidhjes së Re, nuk ka prova që apostujt e kishës së hershme e shikonin larjen e këmbëve si një ordinancë. (6) Ekziston një shpjegim i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë për urdhëresën e Jezusit: Ai po u thotë dishepujve të Vet që të ndërmarrin detyra të thjeshta në shërbim të njëri tjetrit. Por nëse kjo është ajo që ky tekst nënkupton (dhe pjesa më e madhe e kishës përgjatë historisë, kështu e ka kuptuar), atëherë nuk kemi përse të shikojmë për një kuptim shtesë (që Jezusi është gjithashtu duke themeluar një ceremoni të re). Në kontrast me këtë, tekstet e Besëlidhjes së Re rreth pagëzimit dhe Darkës së Zotit, nuk mund të kuptohen si urdhëresë të diçkaje tjetër nga një ceremoni. Për rrjedhojë, ndërkohë që të tërë të krishterët do të përfitonin nga peshimi i zbatimit të deklaratës së Jezusit rreth larjes së këmbëve e deri tek modelet e tanishme të tyre të jetës, askush nuk duhet të mendojë se Jezusi është duke i inkurajuar ata që të praktikojnë një ceremoni larjeje këmbësh.
C. Përfundime
Në fund të këtij diskutimi të mjeteve të hirit përbrenda kishës, ne duhet të kuptojmë pikë së pari që kurdo që ndonjë prej këtyre gjërave kryhet me besim dhe bindje, ne duhet që me zell të presim e të kërkojmë për prova që Fryma e Shenjtë është faktikisht duke u shërbyer njerëzve në të njëjtën kohë që këto veprime po kryhen. Ne si të krishterë nuk duhet të shpërfillim “të mbledhurit tonë” (Heb. 10:25), por duhet që me zell të presin për cilëndo asamble besimtarësh në të cilëndo prej këtyre mjeteve do të aplikohej, duke pritur që Perëndia do të sjellë bekim nga secili prej këtyre mjeteve!
Nga ana tjetër, ne duhet të kuptojmë se të tëra këto mjete të hirit aplikohen përbrenda bashkësisë së kishës. Ata të cilët shpërfillin bashkësinë e kishës, e shkëputin qëllimisht veten nga të tëra këto mjete të hirit dhe kësisoj e ndajnë veten nga pjesa më e madhe e mënyrave të zakonshme që Fryma e Shenjtë përdor për të bekuar njerëzit e Tij.
Këto mjete të hirit duhet të na japin një vlerësim të madh të privilegjit të mahnitshëm të të qenurit pjesëtar të trupit të Krishtit, kishës.
PYETJE PËR ZBATIM VETJAK
1. Përpara leximit të këtij kapitulli, a mendonit se për një të krishterët bënte ose jo ndryshim të madh po të vazhdonte ose jo të ishte aktiv në bashkësinë e kishës? Si e ka ndryshuar (po qe se e ka ndryshuar ndopak) ky kapitull pikëpamjen tënde mbi këtë çështje?
2. Cila prej këtyre mënyrave të hirit të përmendura në këtë kapitull ka qenë më e dobishme për ty në jetën tënde të krishterë?
3. Cila prej mënyrave të hirit të përmendura në këtë kapitull mendon se i ke vlerësuar më pak përpara se të lexoje këtë kapitull? Si është rritur vlerësimi yt për atë mjet të hirit? Si mendon se do të ndikojë kjo gjë tek veprimet e tua tani e tutje?
4. Ndërkohë që shikon listën e mënyrave të hirit, a ka ndonjë fushë në të cilën njerëzit faktikisht nuk janë duke përjetuar “hir” apo bekime në kishën tënde? Çfarë mund të bëhet për të shtuar efikasitetin e këtyre fushave të dobëta të mënyrës së hirit në jetën e kishës tënde?
5. Cila prej mënyrave të hirit janë faktikisht më pak ndihmuese në jetën tënde? A ka disa që janë bërë më shumë mekanike dhe të cilat je duke i kryer vetëm si një veprimtari e jashtme apo fizike, pa ndonjë pjesëmarrje reale në zemrën tënde? Çfarë do mund të bëje për ta shtuar efikasitetin e këtyre mjeteve në jetën tënde?
6. Ndërkohë që shikon përsëri listën e mjeteve të hirit, trego një apo dy syresh me të cilat do mund të filloje ta ndihmoje kishën për të qenë më shumë efikase në sjelljen e bekimeve ndaj njerëzve të saj.
TERMA TË VEÇANTË
Eukarist
vajimi
urdhri i shenjtë
vendosja e duarve
mjetet e hirit
sakrament
BIBLIOGRAFI
(Për një shpjegim të kësaj bibliografie, shiko shënimin tek bibliografia e kapitullit 1, f. 38. Të dhënat e plota bibliografike mund të gjenden në fq. 1223–1229.)
Seksione në Teologjitë Sistematike Ungjillore
1. Anglikane (Episkopaliane)
1882–1892 Litton, 428–459
1930 Thomas, 313–338, 343–370, 447–451
2. Arminiane (Ueslejane apo Metodiste)
1875–1876 Pope, 3:294–310, 335–359
1892–1894 Miley, 2:392–394
1940 Wiley, 3:150–160
1960 Purkiser, 409–427
1983 Carter, 2:615
3. Baptiste
1767 Gill, 2:621, 660–682
1983–1985 Erickson, 1003–1015
4. Dispensacionale
1949 Thiessen, 296–304
1986 Ryrie, 421, 427
5. Luterane
1917–1924 Pieper, 3:104–215, 439–472
1934 Mueller, 441–469
6. E Reformuar (apo Presbiteriane)
1559 Calvin, 2:1276–1302, 1448–1484 (4.14, 19)
1861 Heppe, 590–610
1871–1873 Hodge, 3:466–526
1878 Dabney, 726–757
1889 Shedd, 2b:561–587
1937–1966 Murray, CW 2:366–369
1938 Berkhof, 604–621
1962 Buswell, 2:226–241
7. Ripërtëritja (apo karizmatike/Pentakostale)
1988–1992 Williams, 2:287–294, 3:159–163
Seksione në Teologjitë Sistematike Përfaqësuese të Katolicizmit Romak
1. Katolike Romake: Tradicionale
1955 Ott, 325–472
2. Katolike Romake: Pas-Vatikanit II
1980 McBrien, 2:731–749, 775–816
Vepra të Tjera
Hughes, P.E. “Hiri, Mënyrat e (Grace, Means of).” Tek FUT ([18]EDT) fq. 482–483.
Milne, Bruce. Ne e Kemi Vendin Bashkë: Kuptimi i Bashkësisë (We Belong Together: The Meaning of Fellowship). Downers Grove, Ill.: InterVarsity Press, 1978.
PASAZH NGA SHKRIMI PËR T’U MËSUAR PËRMENDËSH
“Veprat” 2:41–42: Dhe ata që e pranuan fjalën e tij me gëzim, u pagëzuan; atë ditë u shtuan rreth tri mijë shpirtra. Por ata ishin ngulmues në mësimin e apostujve dhe në bashkësi dhe në thyerjen e bukës dhe në lutje.
HIMN
“ZOT UNË E DUA MBRETËRINË TËNDE (I LOVE THY KINGDOM, LORD)”
Ky himn shpreh gëzim për privilegjin e të qenurit në kishë. Në fakt, autori ia bret: “Rrugët qiellore të veprimit të saj, çmoj përtej më të madhit gëzim, / Bashkësinë e ëmbël, zotimet e shenjta, himnet plot dashuri të saj dhe lavdërim.” Këtu ai është duke u përsiatur mbi disa prej mjeteve të hirit përbrenda kishës (“rrugët qiellore”), në veçanti bashkësia apo përbashkësia që vjen përbrenda kishës, zotimet ndaj Perëndisë që bëhen atje, si dhe himnet që këndohen përbrenda saj. Për më tepër, duke përdorur figurën e Malit të Zionit për t’iu referuar kishës, ai thotë se “do t’i jepen Sionit / Lavditë më të ndritura që toka mund të japë dhe begatinë më të ndritshme të qiellit.” Kur ne këndojmë këtë, ne mund të mendojmë për të tëra bekimet e pasura që Fryma e Shenjtë i akordon kishës përmes mjeteve të shumta të hirit.
Autori i këtij himni, Timothy Dwight, ishte President i Universitetit të Yale-it nga 1795 deri më 1817, e gjatë kësaj kohe ai reformoi administrimin dhe programin mësimor si dhe e trefishoi numrin e të regjistruarve. Ai qe gjithashtu Profesor Teologjie, dhe nën predikimin e tij shpërtheu një rizgjim frymëror më 1802, në të cilën një e treta e studentëve u kthyen në besim.
Unë e dua mbretërinë Tënde, Zot, shtëpinë ku Ti banon,
Kishën që Shpenguesi ynë i bekuar me gjakun e Vet të çmuar shpëton.
Unë e dua kishën Tënde, o Perëndi: muret e saj përpara Teje hijeshojnë,
E dashur si syri Yt, dhe e gdhendur mbi dorën Tënde qëndrojnë.
Për të do bien lotët e mi, për të lutjet e mia do ngrihen;
Për të do preokupohem e mundohem, derisa preokupimet e mia të bien.
Rrugët qiellore të veprimit të saj, çmoj përtej më të madhit gëzim,
Bashkësinë e ëmbël, zotimet e shenjta, himnet plot dashuri të saj dhe lavdërim.
Hyjnor, o shpëtimtari dhe Mbreti ynë, Jezus o mik
Dora Jote çlirim do sjellë çdo kurth dhe çdo armik.
Padyshim ashtu sikurse e vërteta jote do mbesë, do t’i jepen Sionit
Lavditë më të ndritura që toka mund të japë dhe begatinë më të ndritshme të qiellit.
Autor: Timothy Dwight, 1800